1

Ald Tsjerkhof

Het oudst bekende jaartal waarin Woudsend wordt genoemd is 1337. In dat jaar is hier, op deze plaats, door de paters van de Orde Karmelieten een klooster gesticht. Het was een klein klooster met een kloosterkerk. Deze kloosterkerk is in 1660 vervangen door een nieuwe kerk, die in 1837 is afgebroken en vervangen door de huidige kerk De Karmel.

Het ontstaan van Woudsend

In de vroege middeleeuwen was de Zuidwesthoek van Friesland door de veengrond en de vele waterpartijen niet erg geschikt voor bewoning. Echter, de bevolking van Friesland groeide waardoor er behoefte ontstond aan grond om te bebouwen en vee te houden. Men begon dan ook de veengrond te ontginnen, waardoor er nieuwe nederzettingen en dorpen ontstonden. Eén van die dorpen is Ypecolsga, dat al in 1132 in de historie als ‘Ipekeldekerke’ wordt genoemd. Het is waarschijnlijk dat al in die tijd het nabijgelegen Woudsend een agrarische nederzetting was.
Als officieel ontstaansjaar van het dorp Woudsend wordt 1337 aangehouden.

De Karmel

De naam van deze protestantse kerk is ontleend aan het Karmelietenklooster dat ooit op deze plaats stond. Het huidige kerkgebouw is in het begin van de 19e eeuw ontworpen door ingenieurs van het toenmalige Ministerie van Waterstaat, wat het tot een zogenaamde ‘waterstaatskerk’ maakt. Het is gebouwd in neoclassicistische stijl en gerealiseerd in 1837.

Het interieur van de kerk is in 2008 volledig vernieuwd. De banken zijn vervangen door stoelen, het front van het orgel is teruggebracht in de oorspronkelijke kleuren en in de kerkzaal zijn ronde vormen aangebracht. In 2009 werd De Karmel gekozen tot mooiste kerk van Friesland.

Ald Tsjerkhof

Het plantsoen voor de kerk was tot 1933 het kerkhof van Woudsend. Het werd te klein, is geruimd en verplaatst naar een ruime locatie buiten het dorp, aan de verkeersweg richting Balk, in het aan Woudsend grenzende Ypecolsga.

Herdenkingsstenen familie Tromp

Tijdens renovatie van het plantsoen zijn in 2007 resten van het oude kerkhof gevonden, waaronder de grafstenen van de familie Tromp. Deze familie is voor Woudsend van grote betekenis geweest. In de 18e en 19e eeuw bezaten zij grond, boerderijen en scheepswerven. Voorts was Age Hylkes Tromp ėėn van de oprichters en eerste directeur van de ‘Onderlinge Brandwaarborg Maatschappij Annel na 1816, later bekend als Woudsend Verzekeringen. Ter herinnering aan de belangrijke rol die de familie speelde in de ontwikkeling van Woudsend zijn de grafstenen gerestaureerd en opgesteld in de tuin van de kerk, rechts van de ingang.

Er wordt gefluisterd…

Het waren zeven paters van de Orde Karmelieten die in 1337 door het toen nog woeste Friesland trokken. Zij zochten een geschikte plaats om een klooster te stichten. Ze hadden dagen gelopen vanuit hun klooster in Haarlem. Ze waren moe, koud en hongerig toen ze een rustpunt vonden bij een kleine agrarische nederzetting op een soort miniterp, een kleine zandopduiking omringd door water. Ze plantten hun stokken diep in de bodem om zich staande te houden.

Ze keken om zich heen, ze keken naar elkaar. Woorden waren niet nodig. Dit was de ideale plek om het beoogde klooster te bouwen.
En zo is Woudsend begonnen. Met de unanieme beslissing van zeven vermoeide paters.